حرم کاظمین – حرم امام جواد (ع) و امام کاظم (ع)
موسی بن جعفر ملقب به کاظم و باب الحوائج هفتمین امام شیعیان دوازده امامی است. ایشان بعد از شهادت پدرش امام صادق(ع) به امامت رسیدند. در ۳۵ سال دوره امامت ایشان،با خلافت منصور، هادی، مهدی و هارون عباسی همزمان بود. امام کاظم چندین بار توسط مهدی و هارون عباسی زندانی شدند و بیشتر سالهای خود را در زندان انفرادی سپری میکردند.
درسال ۱۸۳ قمری در زندان سندی بن شاهک به شهادت رسیدند. پس از وی، امامت به فرزندش علی بن موسی(ع) منتقل شد. حرم امام کاظم(ع) و حرم نوه‌اش امام جواد(ع) در منطقه کاظمین در شمال بغداد، به حرم کاظمین شهرت دارد و زیارتگاه مسلمانان به‌ویژه شیعیان است.
محمد بن علی بن موسی مشهور به امام جواد و امام محمدِ تقی امام نهم شیعیان و فرزند امام رضا(ع)است. کنیه او ابوجعفر و ملقب به جواد و ابن‌الرضا بود. ملقب شدن ایشان به جواد را به علت کثرت بخشش و احسان او دانسته‌اند.
این امام بزرگوار در سن ۸ سالگی به امامت رسیدند، ۱۷ سال امامت کردند و در سن ۲۵ سالگی به دستور مامون عباسی به شهادت رسید.
حرم امام جواد در شهر کاظمین در جوار پدر بزرگشان امام موسی کاظم(ع) قرار گرفته است.
ضریح حرم امام جواد و امام کاظم یکی است. در سمت راست ضریح، مزار مطهر امام کاظم(ع) و در سمت چپ ضریح، مرقد مطهر امام جواد(ع) واقع شده اند.
حرم کاظمین دوتا گنبد کنارهم دارد . این حرم ها در طول تاریخ بنا به دلایل مختلفی مثل جنگ و بمب گذاری و … تخریب شد.
در حال حاضر عملیات بازسازی و گسترش حرم ها در دست اقدام قرار دارد.
تورهای کربلا معمولا در حالت گردشگری و آزاد اقامت کاظمین ندارند و زائرینی که به آنجا میروند، چند ساعت این دو امام بزرگوار را زیارت کرده و مجددا به کربلا یا نجف بازمیگردند.
لازم است که بدانین بنا به دلایل امنیتی،به همراه داشتن گوشی در حرمین کاظمین ممنوع است و زائرین باید گوشی های خود را به امانات حرم تحویل دهند.
تاریخچه حرم کاظمین
در سال ۲۲۰ قمری بعد از شهادت امام جواد (ع) بر روی قبر ایشان و مزار امام موسی کاظم (ع) بقعه‌ای بنا شد و نامش را کاظمیه گذاشتند.
مسجد باب التین در کنار بقعه مذکور ساخته شده است و مزار مام جواد و امام کاظم در آن مسجد زیارت می‌شد.
احمد ابن بویه در سال ۳۶۶ قمری از پادشاهان شیعه آل‌بویه بقعه‌ای باشکوه‌تر از قبل برای امام جواد و امام کاظم ساخت و بر روی هر کدام از مزارها ضرح جداگانه چوبی گذاشت.
در سال ۳۶۹ قمری عضد الدوله دیلمی حرم کاظمین را توسعه داد. او دور تا دور شهر را دیوار کشید و بیمارستانی بین کاظمین و بغداد تأسیس کرد تا به زائران خدمات بدهد.
در سال ۴۴۱ قمری به سبب درگیری بین شیعیان و اهل سنت در بغداد آتش‌سوزی بزرگی رخ داد که خسارت‌های زیادی به حرم کاظمین وارد کرد.
ابوالحرث ارسلان بساسیری به کمک ابونصر فیروز حرم و مناره‌ها را بازسازی کردند و دو صندوق بر روی مزار دو امام قرار دادند.
در سال ۴۹۰ قمری ، وزیر شیعی پادشاهان سلجوقی حرم کاظمین را بازسازی کرد و بنا‌های جدیدی را در اطراف آن ساخت. او دیوار‌ها را کاشی‌کاری کرد و در قسمت شمالی حرم مسجد بزرگی ساخت و استراحتگاهی برای زائران در نظر گرفت.
تخریب و بازسازی
در سال ۵۶۹ قمری رود دجله طغیان کرد و آسیب‌هایی به حرم وارد شد. این مسئله باعث شد تا در سال ۵۷۵ قمری یکی از خلیفای عباسی به کمک وزیر شیعه خود تعمیراتی را بر روی حرم انجام دهد. آن‌ها حجره‌هایی را در اطراف حرم ساختند که دارالضیافه نام داشت و میزبان زائرانی بود که تمکن مالی نداشتند. این خلیفه و فرزندش چند بار دیگر نیز حرم کاظمین را ترمیم کردند.
بعد از آن باز هم حرم به خاطر طغیان رود دجله خسارت‌هایی دید که سلطان اویس جلایری آن‌ها را بازسازی کرد.
شاه عباس صفوی برای اولین بار ضریحی از جنس فولاد بر روی مزار این دو امام در کاظمین ساخت.
در سال ۱۰۴۵ قمری شاه صفی چهار مناره در گوشه‌های صحن ساخت. در سال ۱۲۱۱ قمری در دوران قاجار آقامحمدخان تعمیراتی را بر روی حرم کاظمین انجام داد. او دو گنبد کاظمین را از پایین تا بالا با طلای ناب پوشاند و ایوان جنوبی را هم طلاکاری کرد و کف حرم را هم با سنگ مرمر سنگفرش نمود.
در سال ۱۲۲۱ قمری فتحعلی شاه داخل رواق‌ها را آینه‌کاری و کاشی‌کاری کرد. طی سالهای ۱۲۸۳ قمری ناصرالدین‌شاه ضریحی از جنس نقره بر روی دو مزار قرارداد.
امروزه حرم کاظمین ۱۴۵۱۴ مترمربع مساحت دارد.
برای خواندن مطالب بیشتر در مورد اماکن دیدنی و زیارتی عراق روی این لینک کلیک کنید.